Op deze pagina leest u meer over de zes opgaven die voor Zaanstad belangrijk zijn in de toekomst: Verstedelijking, Economie, Kansengelijkheid, Duurzaamheid, Veiligheid en Gezondheid.
Steden zijn populair en groeien overal ter wereld. De Metropoolregio Amsterdam is daar een lichtend voorbeeld van en Zaanstad neemt in die regio een bijzondere positie in: in de onmiddellijke nabijheid van Amsterdam, uitstekend bereikbaar en met een unieke combinatie van stad en land. Om aan de groeiende vraag naar woningen te voldoen, heeft Zaanstad binnen MRA-verband toegezegd om 20.000 woningen te bouwen. Zaanstad zal met maar liefst 50.000 mensen groeien naar een stad van 200.000 inwoners. De typisch Zaanse identiteit willen we ook in de toekomst graag behouden en is ook een kans om het Zaanstad van de toekomst op geheel eigen wijze vorm te geven.
Groei betekent een groter beslag op de beschikbare ruimte – zowel boven als onder de grond –, maar ook op voorzieningen en bestaande verkeersverbindingen. Het is daarom belangrijk om de bestaande woningen en voorzieningen te verbeteren en tegelijkertijd nieuwe toe te voegen die de stad voor bestaande bewoners aantrekkelijker maken en aansluiten bij de wensen van de bewoners van de toekomst.
De economie groeit weer, maar steeds vaker stellen wetenschappers, waaronder econoom Kate Raworth, dat niet iedereen van de groei profiteert en er bovendien natuurlijke grenzen aan de groei zitten. De schade die groei veroorzaakt kan niet eindeloos doorgaan. Dat betekent dat we anders moeten leven en produceren. Hier liggen kansen voor nieuwe innovatieve en duurzame bedrijven die bijdragen aan de energietransitie en een circulaire economie.
Zaanstad kent vooral veel traditionele industrie, waarvan de voedselindustrie wereldfaam heeft. Die industrie gaat samen met een vooral praktisch opgeleide beroepsbevolking. Er liggen kansen voor andere typen bedrijven, bijvoorbeeld in het toerisme en de kennisindustrie. Meer variatie maakt de economie sterker. Dat is belangrijk, omdat ook wij de gevolgen merken van allerlei geopolitieke ontwikkelingen zoals de Brexit en dreigende handelsoorlogen. De arbeidsmarkt vraagt om diversiteit in opleiding en ervaring. In tegenstelling tot veel andere steden kent Zaanstad nog een groei in de beroepsbevolking. Dat biedt kansen, mits we investeren in goed onderwijs en in een leven lang te leren. Ook zullen we in onze florerende regio voldoende ruimte moeten creëren voor nieuwkomers uit binnen- en buitenland Dat is geen doel op zicht, maar heel hard nodig om de voorziene krimp van de beroepsbevolking te compenseren.
De sociale scheidslijnen en het maatschappelijk ongenoegen nemen in heel Nederland toe. Ondanks dat Zaanstad in verhouding tot andere steden redelijk gemengde wijken heeft, is er ook hier steeds meer sprake van segmentatie en kansenongelijkheid, een verschil tussen wel en niet kunnen en mogen meedoen.
In toenemende mate wordt ook het verschil tussen oude Zaankanters en nieuwe instroom zichtbaar. Mensen met een verschillende achtergrond, in bijvoorbeeld opleidingsniveau, inkomen, leefstijl of cultuur komen elkaar steeds minder op vanzelfsprekende plekken tegen. Denk aan de werkplek, de bus, het park of de buurtwinkel.
Mensen raken van elkaar vervreemd en het onderling vertrouwen neemt af. Daarom moeten we zorgen dat de barrières worden weggenomen, zowel ruimtelijke als sociale. Dat zit onder andere in de inrichting van wijken, de toegang tot voorzieningen en vooral onderwijs. Iedereen in Zaanstad moet mee kunnen doen.
Duurzaamheid staat inmiddels wereldwijd op de beleidsagenda’s. Ondanks ambitieuze afspraken, zoals in het klimaatakkoord van Parijs, lijken we voortdurend achter de feiten aan te lopen. De Zuidpool smelt harder dan verwacht en de CO2-uitstoot lijkt maar moeilijk in te dammen.
Hoogste tijd om ook in Zaanstad alle zeilen bij te zetten. Dat begint bij de energietransitie naar duurzame brandstof in alle sectoren van de samenleving. Daarmee zijn we er nog niet. Ook in onze productie liggen kansen als we afval weten te gebruiken als grondstof en daarmee de economie circulair maken. In de inrichting van de stad moeten we nadenken over risico’s die het veranderende klimaat met zich meebrengt, zoals hitte en extreme regenval. En natuurlijk pakken we vaker de fiets of het openbaar vervoer dan de auto.
Een gevaar zit in een klein hoekje. Als we onze stad veilig willen maken, moeten we dus aan heel veel aspecten denken. Van bescherming tegen gevaarlijke stoffen, voorkomen van wateroverlast en brandveiligheid tot het zo veilig mogelijk inrichten van onze wegen.
Veiligheid heeft ook een sociaal aspect. Voelen mensen zich veilig op straat, dan kunnen ze meedoen. Dat gevoel kan groter worden door een effectieve bestrijding van criminaliteit, maar ook door te zorgen voor open wijken waarin weinig verborgen gaat en mensen elkaar kennen en ontmoeten in de openbare ruimte.
Een gezonde stad is een stad met gezonde lucht, gezond water en een goede bodemkwaliteit. Een stad zonder geur- en geluidsoverlast, die bestand is tegen extreme uitspattingen van het klimaat, zoals hitte en regenval.
Maar daarmee zijn we er nog niet. We worden steeds ouder. We zitten steeds meer en bewegen minder. Een gezonde stad is ook een stad die mensen ondersteunt om gezond te leven. Dat kan bijvoorbeeld door goede fiets- en wandelpaden en openbaar groen, waar mensen kunnen bewegen en elkaar ontmoeten.
Een gezonde stad is vooral ook een stad waar mensen voor elkaar zorgen, waar ze zich veilig voelen, waar sociale verbanden gekoesterd worden en ouderen niet vereenzamen.
