Antwoorden op vragen over de Omgevingswet bij Zaanstad voor samenwerkingspartners en andere geïnteresseerden.
De Zaanse aanpak is erop gericht om alvast te werken in de geest van de Omgevingswet.
In Zaanstad zijn we begonnen met de voorbereidingen van de Omgevingswet. Bijvoorbeeld met pilots onder de Crisis- en Herstelwet voor de Hemmes en het Hembrugterrein. Er zijn meerdere pilots en beleidsvernieuwingen die aansluiten bij de geest van de Omgevingswet.
De Zaanse aanpak is gebaseerd op de volgende principes:
De uitvoering van de pilots zal zo veel mogelijk in de bestaande afdelingen plaatsvinden, zoals het werken aan het omgevingsplan als opvolger van de bestemmingsplannen. Vanuit het programma worden projecten en pilots gestimuleerd en gefaciliteerd in de uitvoering. Overkoepelend werken we vanuit het programma aan een aantal interdisciplinaire en domeinoverschrijdende projecten die cruciaal zijn voor de implementatie van de Omgevingswet. We kiezen een pragmatische aanpak en bepalen per project waar deze de grootste meerwaarde kunnen leveren voor een lerende organisatie.
Het bestuurlijk opdrachtgeverschap voor de implementatie van de Omgevingswet bestaat uit een bestuurlijk team (superstaf) van portefeuillehouders Ruimtelijke Ordening, Milieu, Grondzaken. De fysieke leefomgeving heeft raakvlakken met verschillende sectorale portefeuilles, maar ook met onder andere actief burgerschap en dienstverlening. In de superstaf worden vooral onderwerpen en besluiten van integraal karakter met cross-overs tussen de verschillende portefeuilles besproken.
Het Omgevingscarré is een periodieke bijeenkomst voor uitwisseling tussen ambtenaren en een vertegenwoordiging van de raad in een a-politieke setting. Onderwerpen kunnen worden aangedragen door raad, wethouders of ambtelijke organisatie. De raadsleden willen zich verdiepen in de nieuwe wetgeving met als doel meer inzicht over de gevolgen van de nieuwe wetgeving. De eerste periode is vooral ingezet als gezamenlijk leertraject: het verkennen van de rol van de gemeenteraad, het adviseren over de veranderopgave en de besluitvorming door de raad. Sinds 2017 heeft het Omgevingscarré nadrukkelijk gewerkt aan het betrekken van de gemeenteraad door o.a. het organiseren van workshops over participatie en open en gesloten normen. Tevens is er gewerkt aan het woordenboek Omgevingswet voor raadsleden. Op advies van het Omgevingscarré worden ook regelmatig kennisbijeenkomsten georganiseerd.
Alle informatie over deelprojecten kunt u vinden op deze website onder Over de omgevingswet.
Er zijn verschillende ideeën over wat het werken in de geest van de Omgevingswet inhoudt. Het is goed om het over de feitelijkheden te hebben in plaats van de wensbeelden.
Het blijkt eenvoudig om de pioniers bij elkaar te krijgen en de projecten op te starten. Het enthousiasme bij het opstarten is dan ook groot. Het is vervolgens moeilijker om de nieuwe werkwijze goed te verankeren in de organisatie. Sommige afdelingen volgen langzaam. Ook niet alle medewerkers zien op dit moment in wat de Omgevingswet voor hun werk gaat betekenen. Om deze reden hebben we in oktober 2017 een Pressure cooker georganiseerd, vanuit het project Ketensamenwerking Omgevingsvergunning. Het doel was om intensief onze denkkracht te verenigen over hoe we het proces van de omgevingsvergunning kunnen verbeteren en versnellen.
Andere aandachtspunten zijn het goed betrekken van de raad en de afdeling P&O bij de veranderende organisatie.
Over de bekostiging van de Omgevingswet zijn in het bestuursakkoord de volgende globale afspraken gemaakt:
Voor de implementatie van de Omgevingswet is allereerst voldoende geld nodig. Daarnaast is een daadkrachtige directie en bestuur noodzakelijk, want zij nemen het uiteindelijke besluit over de aanpak. Ambtelijk is er ondersteuning en een enthousiast bevlogen team nodig om de implementatie uit te voeren.
De pilots die in Zaanstad uitgevoerd worden, zijn geen simulaties, maar echte projecten die in de gemeente uitgevoerd worden. Dit betekent dat de inzet maximaal is en de gevolgen reëel. Voorbeelden: Hembrugterrein, pressure cooker (ketensamenwerking), omgevingsverordening, omgevingsvisie, bestemmingsplannen in de geest van de Omgevingswet. Kijk op Over de Omgevingswet voor meer informatie hierover.
De medewerkers worden betrokken door het organiseren van inspiratiedagen (twee keer per jaar). Tijdens de inspiratiedagen worden workshops gegeven in de geest van de Omgevingswet. Een voorbeeld van een workshop is serious gaming, een spel bedoeld om te leren, gedragsveranderingen te bewerkstelligen of samenwerking te versterken. Ook worden er in de zomer workshops gegeven over de Omgevingswet om de medewerkers te informeren. Daarnaast is er een programmagroep opgericht waarin verschillende afdelingen zijn vertegenwoordigd. Tijdens overleggen wordt kennis en informatie gedeeld en opgehaald.
Rondom de verschillende bestuursopdrachten zijn er projectgroepen georganiseerd. De projectleider brengt de (tussenresultaten) ter bespreking in de programmagroep, en daarna ook naar de ambtelijke en bestuurlijke opdrachtgever.
De invoering van de Omgevingswet sturen we aan via een programmatische aanpak. Het programma Omgevingswet richt zich op de vier veranderopgaven (gebied, gebruiker, competenties en techniek). De programmatische aanpak richt zich op:
De verbeterdoelstellingen van de Omgevingswet sluiten nauw aan bij het gemeentelijk veranderproces in het fysieke domein (hervormingsagenda) en volgen op de ontwikkelingen in de maatschappij. De Omgevingswet is een integrale wet en heeft betrekking op het fysieke domein, maar heeft ook veel raakvlakken met maatschappelijke en economische vraagstukken. Dienstverlening en informatievoorzieningen zijn belangrijke voorwaarden. De implementatie van de Omgevingswet vraagt om een interdisciplinaire en brede benadering om de beoogde doelen te behalen. Om het Zaanse ambitieniveau te bepalen wordt de eindsituatie als wenkend perspectief geschetst.
De implementatie van de Omgevingswet is geen project. Het is een veranderingsproces met uiteenlopende onderdelen waaronder de cultuurverandering in de hele keten, een digitale systeemverandering en de verandering van wet- en regelgeving. Het implementatieplan is erop gericht deze verandering aan de hand van de vier veranderopgaven (de rode draad van de verandering) te ondersteunen. De implementatie is dynamisch en gebaseerd op de leerervaringen – individueel en collectief.
De Omgevingswet moeten we zien in de context van de veranderende maatschappij. Veel sociale, economische en ook klimatologische ontwikkelingen hebben invloed op de kwaliteit van de fysieke leefomgeving. De verandering is al ingezet, de wet- en regelgeving is volgend. De implementatie van de Omgevingswet is geen doel op zich, maar heeft tot doel om de beoogde cultuurverandering, gericht op de Zaanse gebieden en gebruikers, door te voeren. Vormgeven aan verandering in samenwerking met uiteenlopende partijen in de fysieke leefomgeving is een van de rode draden in het implementatieprogramma.
In ieder project van het programma Omgevingswet gaat het om vernieuwing, andere manieren van werken en experimenteren in de geest van de Omgevingswet. Soms gaat het om het creëren van beweging, door bijvoorbeeld nieuwe projecten, maar soms ook om gerichte interventies om stilstand te veroorzaken, bijvoorbeeld door oude routines te doorbreken. De fysieke leefomgeving wordt vormgegeven door veel partijen. Dit proces van verandering is een gezamenlijke opgave.
Staat uw vraag hier niet tussen? Of heeft u een opmerking of suggestie of wilt u iets anders kwijt? Stuur dan een e-mail naar Omgevingswet@zaanstad.nl
De Omgevingswet staat vol afkortingen en begrippen. Wilt u een afkorting checken? Kijk dan in onze woordenlijst omgevingswet.