Op deze pagina vindt u de belangrijkste opbrengsten uit deze fase.
We maken een Omgevingsvisie voor Zaanstad in 2040. Dat is best een lange periode om vooruit te kijken. In die tijd kan de samenleving behoorlijk veranderen. Omdat we een Omgevingsvisie willen die onder verschillende omstandigheden robuust is, hebben we gebruik gemaakt van toekomstverkenningen.
Onder leiding van een professionele toekomstverkenner, Dr. Freija van Duijne hebben we in een aantal workshops samen met een grote groep ambtenaren, ketenpartners en een aantal spraakmakende Zaankanters mogelijke toekomsten verkend.
We hebben eerst gekeken hoe de samenleving zich zou kunnen ontwikkelen. Is bijvoorbeeld het groepsgevoel heel belangrijk of leven mensen veel meer los van elkaar? Vervolgens hebben we onderzocht hoe we in twee verschillende werelden onze doelen zouden kunnen bereiken. Welke beleidsinterventies staan ons ter beschikking en wat werkt onder welke omstandigheden? Ook hebben we gekeken welke rol de overheid onder verschillende omstandigheden het beste kan aannemen. In sommige situaties bereik je het meest met het stellen van regels en normen, maar soms komen initiatieven uit de samenleving en kun je die als overheid beter stimuleren of met elkaar verbinden om je doel te bereiken.
De bijlage geeft een beschrijving van het traject van toekomstverkenning. Welke methodiek is gebruikt en wat waren de uitkomsten van de diverse werksessies? Dit is nog niet de inhoud van de visie zelf, maar een verkenning van mogelijke toekomstbeelden.
Bijlage: Opbrengsten toekomstverkenning (pdf)
 De netwerkende overheid |  De presterende overheid |
|  De responsieve overheid |
Wat vinden bewoners belangrijk voor de toekomst van de stad? We vroegen hen naar hun dromen en nachtmerries voor 2040. Via een dilemmaspel kregen we bovendien een beeld van hetgeen mensen echt belangrijk vinden als ze moeten kiezen. Via het spel en via projecten op scholen hoorden we ook wat jongeren belangrijk vinden. Zij zijn immers de toekomstige bewoners. In totaal hoorden we van 1200 mensen wat ze belangrijk vinden, waar ze van dromen en waar ze bang voor zijn. Ruim een kwart daarvan was jonger dan 25 jaar.
De dromen en dilemma's zijn opgehaald om bij te dragen aan de Zaanse Omgevingsvisie 2040. Deze visie wordt op dit moment ontwikkeld en zal eind 2020 klaar zijn. In die visie is op hoofdlijnen vastgelegd hoe Zaanstad er in 2040 uit komt te zien.
De bijlage is een uitgebreide rapportage van het participatietraject in fase 2 van de Zaanse omgevingsvisie.
Bijlage: Dromen over Zaanstad 2040 - participatie omgevingsvisie (pdf)
1. Groen
2. Wonen
3. Duurzaamheid
4. Solidair & divers
5. Saamhorigheid
In 2019 hebben we in de ambtelijke organisatie geoefend met het maken van beleid vanuit de zes opgaven.
Schematische weergave 'In samenhang werken' (pdf)
Ook op nationaal en provinciaal niveau worden omgevingsvisies gemaakt. De Nationale Omgevingsvisie (NOVI) is in concept klaar en de Provinciale Omgevings (PROVI) is al vastgesteld. De kaders die daarin zijn gesteld zijn ook relevant voor Zaanstad. De belangrijkste inhoudelijke verbanden tussen de drie documenten hebben we in kaart gebracht.
Alles wat we boven de grond doen, of het nu om het bouwen van woningen, het opwekken van energie of het planten van bomen gaat, heeft consequenties voor de ondergrond. In fase 2 is een eerste verkenning uitgevoerd van de ondergrond.
Ondergrond in de omgevingsvisie (pdf)
Onlangs heeft de gemeente een werkboek gemaakt, dat een goed beeld geven van de kwaliteiten van en de uitdagingen voor Zaanstad. Het boekje Ruimtelijke Kernkwaliteiten van Zaanstad een verkenning hoe Zaanstad ruimtelijk is opgebouwd en veranderd in de loop van de tijd en hoe die ruimtelijke elementen de identiteit van de Zaanstreek hebben gevormd.
De raad heeft zeven afwegingsprincipes (pdf) vastgesteld, die ons helpen om de juiste keuzes te maken. De sturingsfilosofie is de manier waarop we met elkaar het gesprek voeren over hoe ingrepen bijdragen aan de opgaven voor Zaanstad. Daarmee kunnen we keuzes beter onderbouwen en uitleggen.
De Zaanse omgevingsvisie wordt een digitale omgevingsvisie. Er is verder nagedacht hoe die digitale visie er precies uit gaat zien. De belangrijkste uitkomsten van deze verkenning staan in de bijlage.
De rechtmatige overheid